Kto jest kim u Prusa, czyli tło historyczne noweli "Z legend dawnego Egiptu"

     Nim w 1895 roku Bolesław Prus ukończył swoją słynną powieść Faraon, zekranizowaną przez Jerzego Kawalerowicza(w roli głównej Jerzy Zelnik), 1 stycznia 1888 roku opublikowano nowelę pisarza Z legend dawnego Egiptu. Fabuła koncentruje się wokół sędziwego, liczącego sobie 100 lat faraona Ramzesa, który po około 50 latach panowania zapada na ciężką i prawdopodobnie śmiertelną chorobę. Władca nakazuje sprowadzić do pałacu swego wnuka i następcę tronu Horusa, by zapewnić państwu sprawną sukcesję władzy. Podczas długich godzin oczekiwania na śmierć Ramzesa Horus rozpamiętuje okrutne decyzje dziada, które osobiście dotknęły księcia. Z rozkazu faraona zwłoki matki księcia pochowano wśród niewolników, ponieważ za  życia była zbyt łaskawa dla "mówiących narzędzi". Nauczyciel następcy tronu został skazany na banicję za wpajanie wychowankowi niechęci do wojen. Z kolei Berenika, nieakceptowana przez dwór ukochana Horusa została odizolowana w klasztorze. Przyszły faraon jest gotów odwołać niesprawiedliwe rozkazy i planuje już wprowadzenie kolejnych reform, które ulżą życiu poddanych. Jak na przyszłość 30-letniego księcia wpłynie ukąszenie przez pająka? Czy Horus spełni swoje marzenie o lepszym Egipcie? Zapraszam do zapoznania się z treścią utworu.

    Czy jednak Bolesław Prus opisywał wydarzenia historyczne, które faktycznie miały miejsce nad Nilem? Zapewne nie. Co prawda aż jedenastu faraonów nosiło imię Ramzes, ale Horus występuje jedynie w egipskiej mitologii jako bóg pod postacią sokoła. Czy zatem nowela Z legend dawnego Egiptu stanowi aluzję do wydarzeń politycznych współczesnych autorowi? Bardzo możliwe. Można nawet wskazać podobny epizod z dziejów Cesarstwa Niemieckiego.

    W latach 1871-1888 na tronie niemieckim zasiadał Wilhelm I z dynastii Hohenzollernów. Władca i wieloletni kanclerz Otto Von Bismarck uosabiali konserwatywny reżim oparty na wojskowej dyscyplinie i dążący do podbojów. Zupełnym przeciwieństwem cesarza Wilhelma był jego syn i następca tronu Fryderyk. Książę w 1858 roku poślubił najstarszą córkę brytyjskiej królowej Wiktorii, notabene  podczas zaślubin po raz pierwszy wykonano słynny Marsz Mendelsona. Para książęca często odwiedzała Wielką Brytanię, stąd Fryderyk zafascynował się demokracją parlamentarną. Zamierzał również doprowadzić do zawarcia brytyjsko-niemieckiego sojuszu militarnego. 

    W 1887 roku Wilhelm I zachorował na zapalenie płuc. Ponieważ monarcha miał wówczas 90 lat, powszechnie spodziewano się jego rychłej śmierci i wstąpienia Fryderyka na tron. Niestety sam następca tronu w tym samym czasie poznał straszną diagnozę:Nękająca go chrypka to symptom choroby nowotworowej. Dwie operacje krtani nie poprawiły stanu chorego. Gdy 9 marca 1888 roku zmarł Wilhelm I, Fryderyk stał się Fryderykiem III. Nowy cesarz panował jednak tylko 99 dni. Kolejny władca, Wilhelm II zarzucił reformatorskie plany ojca i z czasem nie zapobiegł klęsce Niemiec w I Wojnie Światowej oraz upadkowi cesarstwa.

    Można zatem założyć, że Bolesław Prus "ukrył" Wilhelma I za maską konserwatywnego Ramzesa, natomiast Horus symbolizuje Fryderyka III. Autor z około 3-miesięcznym wyprzedzeniem przewidział przyszłość cesarskich Niemiec.